Proeve van kleine gedigten voor kinderen
Hiёronymus van Alphen schreef in 1778 het eerste echte kinderboek. Het is een dichtbundel met de titel “Proeve van kleine gedigten voor kinderen”. Al snel schreef hij twee vervolgboekjes. In de nieuwe versjes staan liefde, geluk, maar ook deugd voorop. Er was veel behoefte aan en er werden veel exemplaren van gedrukt.
Tot ver in de 19de eeuw was de “Proeve” één van de meest verkochte en gelezen kinderboeken, waarschijnlijk doordat het zo goed geschreven was en zeker niet alleen door de wijze lessen. Kinderen kenden veel gedichtjes uit hun hoofd, zo vaak werden ze voorgelezen.
Hier een voorbeeld van zo’n gedicht.
De drijftol
Nooit loopt mijn drijftol zonder slagen
Want hou ik op, dan loopt hij niet
Ik heb in al dat slaan verdriet
En zal om ander speelgoed vragen.Maar is ’t ook zo met Flipje niet?
Ja, had ik nimmer slaag te vrezen,
‘k Zou zelden in mijn boeken lezen
En dat geeft vader ook verdriet.Foei dat ik van mijn tol moet leeren
Met vlijt te werken zonder dwang.
‘k Wil tot mijn straf mijn levenlang
Geen ander speelgoed gaan begeeren.
Bron: Hiёronymus van Alphen, Proeve van kleine gedigten voor kinderen. Utrecht 1863. J.G. Terveen en Zoon.